مهاجرت اقوام آریایی

آریا یعنی، نجیب ، خوشزاد، آزاده. آریا مفهوم نژادی درستی ندارد ولی به آن دسته از اقوام هند و اروپائی که به ایران و هندوستان آمده اند و گاهی نیز هند و ایرانی خوانده میشوند اطلاق میگردد. همین اندازه میتوان گفت که زبان اقوام هند و اروپائی یک ریشه مشترک دارد و رابطه‌ بین زبانهای اقوام هند و اروپائی ایران و هندوستان از رابطه بین زبانهای هر دو دسته دیگر از اقوام هند و اروپائی بیشتر است. اما در ایران باستان رابطه گروههای آرین تا آنجا مورد توجه بوده است که شاهنشاهان به آن تکیه مینمودند چنانچه در یکی از یادگارهای داریوش بزرگ چنین آمده است:

من ایرانی، پسر ایرانی، آرین و از نژاد آرین هستم.

پس از آغاز تمدن در ناحیه خزر و رواج دامپروری و کشاورزی مهاجرت اقوام این ناحیه آغاز شد. چون حیوان اهلی میتوانست با پای خود بهمراه صاحبش حرکت کند و چون ظروف سفالین نگهداری دانه گندم و جو را خواه برای خوراک و خواه برای بذر میسر می ساخت این مردم فرصت پیدا کردند که مسافرت کنند.

اشتغال به کشاورزی و دامپروری بالطبع بزودی جمعیت را افزود. افزایش جمعیت نیز موجب گشت که اولین جامعه کشاورزی مانند حبابی از صابون رو به چهار طرف گرداگرد مرکز اصلی مهاجرت کند. هر قدر گروهی از این جمعیت از مرکز اصلی دورتر میرفت فشار جمعیت در پشت سر آنرا وادار میکرد به نواحی نا آشنای دورتری برود.

جامعه ای که هنوز در وطن اصلی یعنی در جنوب شرقی مازندران زندگی میکرد از حیث شیوه زندگی در حال پیشرفت بود در حالیکه مهاجرین فقط شیوه زندگی در زمان مهاجرت را داشتند و مدتی طول میکشید تا خبر پیشرفتهای بعدی به آنها میرسید. بعبارت دیگر شیوه زندگی مهاجران همیشه از شیوه زندگی جامعه اصلی که در جنوب مازندران زندگی میکرد عقب میماند و نازلتر بود.

به همین علت است که وقتی در غار کمربند آثار حیوانات اهلی و ظروف سفالین و داس سنگی کشف شد که زمان آنها در حدود 8600 سال پیش است ولی در جارمو واقع در شمال بین النهرین فقط آثار داس سنگی و حیوانات اهلی کشف شده است و اثری از ظروف سفالین در جارمو کشف نشده.

در حدود 5500 سال پیش یا اندکی زودتر یا دیرتر گروهی از مردم که به کشاورزی و دامپروری آشنا بودند پس از مسافرت یا در واقع مهاجرت کوچ مانندی که زمان آن در حدود 7000 سال یا 7500 سال پیش از جنوب شرقی دریای مازندران را شروع کرده بودند به تنگه جبل الطارق رسیدند. دسته هائی از این گروه بوسیله قایق از تنگه عبور کرده و در اسپانیا ساکن گشته و دسته های دیگری دورتر رفته به فرانسه و حتی انگلستان رسیدند و در آنجا سکونت اختیار کردند.

به موازات این کوچ دو هزار ساله گروههای دیگری از جنوب شرقی دریای مازندران رو به غرب رفته ، دسته هائی در غرب کشور کنونی ایران و در آسیای صغیر (ترکیه کنونی) و در شبه جزیره ایتالیا ساکن شدند. گروهی راه شمال غربی را در پیش گرفته و دسته هائی از این گروه در سواحل دریای سیاه ماندند و دسته های دیگری دهلیز رود دانوب را پیموده به ناحیه آلمان امروزی رسیدند.

مهاجرت رو به سمت شرق ظاهراً دیرتر شروع شد. مهاجرین ابتدا به ارتفاعات افغانستان رسیدند و از آنجا دسته هائی از این گروه رو به جنوب رفته و در جلگه های رود پنجاب و سند ساکن شدند. دسته های دیگری از افغانستان باز رو به شرق رفته و در ختن اقامت گزیدند. از آنجا دسته های سومی از بیابان گوبی عبور کرده سرانجام به ناحیه علیای رود زرد در چین رسیدند و عده ای از آنجا به کره و ژاپن رفتند. در تمامی این نقاط اثراتی از آمیزش نژاد سفید پوست (قفقازی) و نازک استخوان با نژاد بومی باقیمانده است به صورت مو بور یا به صورت مو سیاه.

مهاجرت مردم زرد پوست (مغول) از شمال شرقی آسیا به چین و شرق رود گنگ در هند و تبت مقارن با 4500 سال پیش یا اندکی زودتر یا دیرتر شروع شد هر چند که این مردم زردپوست کشاورزی و دامپروری را از مردم دریای مازندران آموختند ولی خود نیز مبتکر پیشرفت هائی در کشاورزی شدند از آن جمله زراعت برنج و نیشکر.

چند قرن بعد و در حدود 3400 سال پیش موج دیگری از همین طوایف هند و اروپائی که زبان آنها آریائی محسوب میشد از شمال شرقی دریای مازندران رو به جنوب رفت و باز به دو شاخه منشعب شد. یک شاخه به هندوستان رسید و شاخه دیگر که از طایفه مادها و طایفه پارسها (پارتاوا) تشکیل میشد ، چند قرن در ناحیه خوارزم اقامت گزیدند و سرانجام در حدود 3000 سال پیش بغرب فلات ایران مهاجرت کردند.

سکاها که سیستان بنام آنهاست آخرین مهاجرین آریائی بوده اند و در نیمه سده دوم پیش از میلاد از خاک ترکستان روسیه به ایران آمدند.

قدیمیترین سند تاریخی که در آن به ایرانیان اشاره شده است از آشوریهای 843 تا 845 قبل از میلاد بجامانده است.

ایرانیان ابتدا در ناحیه پارسوا در مغرب دریاچه ارومیه مقیم شدند و بعد در حدود 697 تا 660 سال قبل از میلاد پارسها از آنجا به جنوب ایران رفتند و اسم خود را به آن ناحیه و به پایتخت خود دادند.

نام ایرانیان از اصطلاح آریا نام خشاترام امپراتوری آرینها، در فارسی جدید، ایران ، مشتق گردیده است.

در قبائل ایرانی مادها و پارسها خیلی به یکدیگر نزدیک و شبیه بودند و مادها اولین دولت مستقل ایران را تشکیل دادند. آغاز شاهنشاهی ایران را میتوان 612 قبل از میلاد دانست زیرا در این سال مادهای ایران به سرکردگی هووخ شتر، پادشاه خود نینوا پایتخت آشور را گرفته و استقلال کامل ایرانیان را برقرار ساختند. هاگماتانا یا هگمتان (همدان) پایتخت مادها و یکی از بزرگترین شهرهای باستان و کاخ سلطنتی مادها بسیارمفصل و مجلل بوده است.

از هخامنشیان قدیمی ترین اثری که بدست آمده لوحه زری است از آریارمن پادشاه هخامنشی پارس قبل از تشکیل شاهنشاهی ایران.

در هر حال محل تردید نیست که ایرانیان سالهای دراز پیش از ظهور کوروش بزرگ دولتهائی در سرزمینی که مشمول تعریف جغرافیائی نجد ایران میشود ساخته بودند.