زندگی نامه فخرالدین اسعد گرگانی

جهان را رنگ و شکل بيشمارست           خرد را بافرينش کارزارست

زمانه بندها داند نهادن                         که نتواند خرد آن را گشادن

نگر کاين دام طرفه چون نهادست           که چونان خسروى دروى فتادست

هوا را در دلش چونان بياراست             که نازاده عروسى را همى خواست

خرد اين راز را بر وى بگشاد              که از مادر بلاى وى همى راز

چو اين دو نامور پيمان بکردند             درستى را به هم سوگند خوردند

نگر چنين شگفت آمد ازيشان              کجا بستند بر ناموده پيمان

زمانه دستبرد خويش بننود                 شگفتى بر شگفتى بر بيفرود

برين پيمان فراوان سال بگذشت          ز دلها ياد اين احوال بغذشت

درخت خشك بوده تر شد از سر         گل صد برگ و نسرين آمدش بر

به پيرى بارور شد شهربانو              تو گفتى در صدف افتاد لولو

يکى لولو که چون نُه مه بر آمد          ازو تابنده ماهى ديگر آمد

نه مادر بود گفتى مشروقى بود          کزو خورشيد تابان روى بننود

يکى دختر که چون آمد ز مادر           شب ديجور را بزدود چون خور

که ومه را سخنها بود يکسان             که يارب صورتى باشد بدين سان

فخرالدین اسعد گرگانی شاعر داستانگوی ایرانی نیمهٔ نخست سده پنجم هجری است. ولادت او را با توجه به قرائن موجود باید در آغاز قرن پنجم هجری در ملایر دانست . وفات فخرالدین اسعد بعد از سال 433 - ۴۴۶ هجری -  و گویا در اواخر عهد طغرل سلجوقی اتفاق افتاده‌است.

وی معاصر و مداح طغرل سلجوقی بوده و در فتح اصفهان همراه وی بوده و هنگامی که از اصفهان به قصد تصرف همدان خارج شد در اصفهان ماند و به خواهش ابوالفتح مظفربن محمد حاکم اصفهان داستان ویس و رامین را به نظم درآورد .

داستان ویس و رامین از داستان های کهن فارسی مربوط به اواخز دوره اشکانی است و پیش از آنکه فخرالدین اسعد آن را به نظم در آورد میان ایرانیان شهرت داشته

داستان ویس و رامین بر خلاف بسیاری از کتب پهلوی پیش از اسلام که در نخستین قرن های هجری به زبان عربی درآورده بودند از آن زبان نقل نشده بود لیکن در بعضی نواحی ایران هنوز نسخه هایی از متن پهلوی آن در میان مردم رایج و مورد علاقه آنان بود و در اصفهان مردم بر اثر دانستن زبان پهلوی آن کتاب را میشناختند و آن را میخواندند

ویس و رامین از باب آنکه بازمانده یک داستان کهن ایرانیست و از آنجا که ناظم آن به بهترین نحو از عهده نظم آن برآمده و اثر خود را با رعایت جانب سادگی به زیور فصاحت و بلاغت آراسته است ، به زودی مشهور و مورد قبول واقع گشت . لیکن چون در بسیاری ار دوره غلبه عواطف دینی در ایران و همچنین بعد از سروده شدن داستانهای منظوم نظامی و مقلدان وی از شهرت و رواج آن کاسته شد اما با این حال تا اوایل قرن هفتم داستانی مشهور و مورد علاقه بود

فخرالدین مردی مسلمان  وبر مشرب اهل اعتزال یا فلاسفه بوده است وی از دانش های روزگار خویش اگاهی داشته و علاوه بر زبان پهلوی از ادب عرب نیز آگاه بوده است و از آثار وی چیزی جز منظومه ویس و رامین باقی نمانده است